Zatrudniając pracownik chcielibyście, aby był rzetelny i wykonywał swoją pracę jak najlepiej. Podobno najlepszą motywacją jest wynagrodzenie, chociaż wielu pracowników ceni sobie bardziej swobodę w pracy, możliwość wyjścia w ciągu dnia do lekarza, nieregulowane godziny pracy czy możliwość wykonywania zleceń dla innych osób. Są jednak tacy pracownicy, którym powierzacie informacje i dane mające dla Was szczególną wartość. Z takimi najlepiej podpisać umowę o zakazie konkurencji. Zakaz konkurencji dla pracownika może Was odpowiednio zabezpieczyć.

Zakaz konkurencji jest uregulowany w kodeksie pracy, ale można także oprzeć się na przepisach kodeksu cywilnego i zasadzie swobody umów.

Możemy wyróżnić:

1. zakaz konkurencji dla pracownika, który obecnie pracuje
2. zakaz konkurencji dla byłego pracownik
3. a także zakazy konkurencji dla osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych.

W tym artykule przedstawię Wam kwestie dotyczące zakazu konkurencji dla pracowników, których wciąż wiąże umowa o pracę.

Ważne! Nie mylcie zobowiązania pracownika do zachowania w poufności informacji będących tajemnicą przedsiębiorstwa z zakazem konkurencji. To są dwa inne zobowiązania!

Jeżeli interesuje Was jak zabezpieczyć tajemnicę przedsiębiorstwa i jak zobowiązać pracownika do tego, przeczytacie mój artykuł na ten temat lub posłuchajcie podcastu.

Nagrałem również podcast na temat zakazu konkurencji dla pracownika, którego możecie posłuchać.

Z dzisiejszego artykułu dowiecie się:

1. Czym jest zakaz konkurencji dla pracownika
2. Kiedy można wprowadzić zakaz konkurencji dla pracownika
3. W jaki sposób zobowiązać pracownika do niewykonywania konkurencyjnej działalności
4. Czy trzeba płacić odszkodowanie pracownikowi za zakaz konkurencji
5. Jakie są konsekwencje z niewywiązywania się z umowy przez pracownika
6. Czy można żądać odszkodowania, jeżeli nie podpisano z pracownikiem zakazu konkurencji.

Czym jest zakaz konkurencji dla pracownika?

Zakaz konkurencji dla pracownika to zobowiązanie go do nie prowadzenia konkurencyjnej działalności lub nieświadczenia pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz innego podmioty prowadzącego taką działalność jak pierwszy pracodawca.

Zakaz konkurencji ma na celu ograniczenie pracownika w podejmowaniu działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy. Jest to jak najbardziej legalne i wielokrotnie słuszne założenie. Przecież jako pracodawcy możecie mieć takie informacje, know how, którymi nie chcecie się dzielić z konkurencją. Zatrudniacie pracowników, wdrażacie ich do pracy, chcecie aby jak najlepiej wykonywali swoje zobowiązania. Musicie im przekazać odpowiednie informacje związane z Waszą firma, sposobem wykonywania pracy czy bazą klientów. Często są to Wasze autorskie rozwiązania, które ułatwiają Wam pracę, dotarcie do klienta, sprzedaż, promocję produktów i nie chcielibyście, aby ktoś to wykorzystywał, a szczególnie konkurencja.

Zakaz konkurenci dla pracownika w umowie o pracę

Już na etapie zatrudniania i podpisywania umowy o pracę z pracownikiem możecie wprowadzić zakaz konkurencji. Możecie zawrzeć dodatkowy paragraf w umowie o pracę, ale można również podpisać oddzielną umowę o zakazie konkurencji dla pracownika. Nie ma to znaczenia w jaki sposób to zrobicie.

Pamiętajcie jednak, żeby zakaz konkurencji była sporządzony na piśmie!

Zakaz konkurencji może obowiązywać również byłego pracownika. O tym możecie przeczytać w tym artykule.

Według mnie, pracownik nie powinien sprzeciwiać się na podpisanie zakazu konkurencji, ponieważ zakaz ma na celu zadbać o interes pracodawcy. Jeżeli interesy pracodawcy będzie odpowiednio zabezpieczony, to pracodawca ma większe szanse rozwoju, a tym samym pracownik ma pewność zatrudnienia. Wydaje się, że jest to rozwiązanie z korzyścią dla obu stron.

Pracownik musi także zrozumieć Was jako pracodawców, że zależy Wam na rozwoju, wprowadzaniu nowych rozwiązań i że on jest Wam do tego potrzebny. Przecież gdybyście nie mogli zobowiązać pracownika do nieświadczenia pracy na rzecz Waszej konkurencji, to zakładam, że konkurencja szybko by to wykorzystała. Orientowałaby się kto odpowiada za daną działkę w Waszej firmie, składała lepszą propozycję pracownikowi i go podkupowała (a przy okazji Wasze know how).

Zakaz konkurencji wygląda nieco inaczej w przypadku zatrudnienia na umowach cywilnoprawnych. Zapraszam do zapoznania się z moim artykułem na ten temat.

Co powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji?

W umowie wprowadzającej zakaz konkurencji dla pracownika muszą znaleźć się:

1. Strony umowy
2. Czas trwania umowy
3. Zakres zakazu konkurencji.

Strony są oczywiste, ponieważ umowa dotyczy pracownika i pracodawcy. Jeżeli chodzi o czas trwania umowy, to będzie obowiązywać przez czas trwania umowy o pracę (chyba że strony postanowią inaczej).

Najistotniejszy jest zakres zakazu konkurencji

Jeżeli jesteście pracodawcami, to w Waszym interesie jest jak najdokładniejsze określenie zakresu konkurencji. Musicie wziąć pod uwagę to czym zajmuje się pracownik, na jakim terenie pracuje (jeżeli jest sprzedawcą), jaką formę działalności zakazać pracownikowi (np. bycie pracownikiem innej spółki, wspólnikiem w spółce cywilnej, członkiem zarządu, prowadzenie konkurencyjnej działalności gospodarczej).

Przykład

Prowadzicie firmę, która sprzedaje produkty w branży budowlanej. Wasz pracownik zajmuje się sprzedażą. Jego zadaniem jest kontakt z klientem i oferowanie produktów; zna ich specyfikę, wie którzy klienci mogą zainteresować się danym produktem i dlaczego akurat tym. Wiecie, że na lokalnym rynku (w całym województwie) są jeszcze tylko dwie takie firmy jak Wasza i postanowiliście wprowadzić do umowy o pracę pracownika zakaz konkurencji. Możecie to zrobić, ale pamiętajcie aby jasno określić, że pracownik nie może współpracować z żadną firmą zajmującą się sprzedaż produktów budowalnych, które Wy oferujecie.

Wynagrodzenie za zakaz konkurencji dla pracownika

Jeżeli zobowiązujecie pracownika do niepodejmowania konkurencyjnej działalności w czasie trwania umowy o pracę, to nie musicie mu płacić za to wynagrodzenia.

Pracownik nie ma prawa żądania od Was dodatkowego wynagrodzenia za to, że podpisał zakaz konkurencji. Macie prawo wymagać od swojego pracownika, aby sumiennie wykonywał swoje obowiązki i nie prowadził konkurencyjnej działalności, a także żeby nie pracował dla konkurencji.

Co innego w przypadku byłego pracownika. Odszkodowanie za zakaz konkurencji należy się byłemu pracownikowi w wysokości minimum 25% wynagrodzenia.

Więcej o tym przeczytacie w artykule o zakazie konkurencji dla byłego pracownika.

Złamanie zakazu konkurencji przez pracownika

To, że pracownikowi nie należy się wynagrodzenie za podpisanie zakazu konkurencji, nie oznacza, że Wam nie będzie należało się odszkodowanie, gdyby pracownik złamał ten zakaz.

Jeżeli pracownik złamie zakaz konkurencji, możecie:

1. rozwiązać z nim umowę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 kodeksu pracy (tzw. dyscyplinarka),
2. żądać odszkodowania za doznaną szkodę.

Zwolnienie dyscyplinarne

W przypadku gdy Wasz pracownik złamie zakaz konkurencji, narusza podstawowe swoje obowiązki. W takim wypadku możecie zastosować art. 52 §1 pkt 1) kp według którego:

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1. ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Spokojnie możecie podciągnąć złamanie zakazu konkurencji pod ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.

Odszkodowanie za złamanie zakazu konkurencji

Poza tym, że macie prawo zwolnić pracownika, który złamał zakaz konkurencji, możecie również żądać od niego odszkodowania. Pamiętajcie jednak, że musi dojść do powstania szkody i musicie ją obliczyć.

Według przepisów możecie żądać od pracownika jedynie trzykrotności wysokości jego wynagrodzenia.

Art. 119 kp

Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.

Gdyby jednak pracownik umyślnie złamał zakaz konkurencji, to możecie żądać pełnej wysokości doznanej szkody.

Art. 122 kp

Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Odszkodowanie gdy nie podpisano zakazu konkurencji

Oczywiście, nie zawsze podpisujecie z pracownikami umowę o zakazie konkurencji. Nie oznacza to jednak, że pracownik może swobodnie prowadzić działalność konkurencyjną.

W kodeksie pracy mamy art. 100, który wymienia podstawowe obowiązki pracownika i jednym z nich jest

Art. 100 §2

Pracownik jest obowiązany w szczególności:

4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Pracownik ma być lojalny, sumiennie wykonywać swoją pracę, dbać o interes zakładu pracy oraz zachować w tajemnicy informację, których ujawnienie mogłoby spowodować szkodę u pracodawcy.

Mimo, że nie ma wprost napisane, że jest to zakaz konkurencji, to można z tych przepisów wywnioskować taki zakaz. Pamiętajcie jednak, że będziecie musieli udowodnić, że działalność pracownika jest konkurencyjna w stosunku do Waszej. W przypadku podpisania umowy o zakazie konkurencji mielibyście łatwiej.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że rozwiałem Wasze wątpliwości dotyczące zakazu konkurencji dla pracowników w Waszych firmach. Wy najlepiej wiecie z kim trzeba takie umowy podpisać i dlaczego.

Podsumowując dzisiejszy wpis:

1. Zakaz konkurencji ma na celu ograniczenie pracownika w podejmowaniu działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy.
2. W umowie o pracę lub odrębnej można wpisać zakaz konkurencji dla pracownika.
3. Umowa powinna zawierać strony, czas obowiązywania oraz zakres zakazu konkurencji.
4. Pracownikowi nie należy się dodatkowe wynagrodzenie za zakaz konkurencji.
5. Możecie żądać od pracownika odszkodowania za złamanie zakazu konkurenci.
6. Pracownika można zwolnić dyscyplinarnie za złamanie zakazu konkurencji.

Możesz się ze mną skontaktować mailowo lub telefonicznie albo po prostu wypełnij formularz na stronie i wyślij.